पेच

अंतिम सत्य हेच आहे,

तुझ्या माझ्यात पेच आहे.

शब्दशब्दांची ठेच आहे,

नवे नव्हे, हे तेच आहे.

काजळी मनावर दाट आहे,

आता चुकलेली वाट आहे.

प्रश्नांची मोठी लाट आहे,

का घातलेला घाट आहे?

विसंवादा फुटले तोंड आहे,

मौनास काटेरी बोंड आहे.

स्वखुशी गळ्यामध्ये धोंड आहे,

उधळले नशिबाचे खोंड आहे.

वादाला मौनाचा मंत्र आहे,

नाते टिकविण्याचे तंत्र आहे.

बेबंद मोठे षडयंत्र आहे,

दक्ष राहा हा मनमंत्र आहे.

लढा कोरोनाशी

जळी, स्थळी पाषाणी,

कोरोनाची भीती.

हात लावू तिथे,

संसर्गाची भीती.

प्रत्येकाच्या मुखी,

कोरोनाची चर्चा.

घरामध्ये राहणे,

हाच उपाय घरचा.

तब्येतीची काळजी,

घ्यायला हवी आता.

मृत्यू आलाय दारी,

नको मोठ्या बाता.

एकजूट सर्वांची,

आता कसर नको.

दक्ष राहावे सर्वांनी,

गाफीलपणा नको.

अर्थमंदीची नांदी

रोगराईच्या पाठोपाठ,

आर्थिक संकट येणार.

जीव वाचवल्यानंतर,

प्रश्न आयुष्याचा होणार.

बोजा साऱ्या कर्जांचा,

अवजड होऊन जाणार.

काजू बदाम खाणारा,

आता शेंगदाणे खाणार.

नव्याने कंबर कसून,

तजवीज करावी लागणार.

तोट्याचे कारण देऊन,

नोकऱ्या खूप जाणार.

विकासाचे अश्व आता,

मुटकळून बसणार.

हतबल होऊन परिस्थितीशी,

सगळे स्वतःशी हसणार.

फावला वेळ

रिकामटेकडे बसल्या बसल्या,

काय काम कराल?

आडवे होऊन लोळाल की,

छंदांकडे वळाल?

रिमोट टीव्हीचा दाबत,

चॅनेल्स नुसते चाळाल.

की अडगळीतील पुस्तके,

पुन्हा एकदा चाळाल?

फोनवर गप्पा मारून,

वेळ वाया घालाल.

की निवांत एकटे बसून,

हितगुज स्वतःशी कराल?

बसून बसून उबग आला,

अशी तक्रार कराल.

की चालून आली संधी,

तिचे सोने तुम्ही कराल?

उपरती

रोगराईचा फेरा,

काही वर्षांनी येतो.

मानवाची गुर्मी,

सहज जिरवून जातो.

विज्ञानाच्या बाता,

विरून जातात हवेत.

अख्खी मानवजात विषाणू,

घेता हळूच कवेत.

राहणीमानाचा दर्जा,

घसरत चाललाय खरा.

जीवावर बेतता म्हणे,

व्याप आवरा जरा.

स्वनिर्मित फास,

आवळतोय गळ्याभोवती.

मुळावरती उठले जिणे,

कधी होणार उपरती?

आयुष्याचा झरा

फाडावेत कोष टराटरा,

आयुष्य अवगुंठीत करणारे.

संपवावेत प्रवास भराभरा,

आयुष्य कंटाळवाणे करणारे.

भेदावे लक्ष पटकन,

ताण मनाचा वाढवणारे.

झटकावे विचार झटकन,

वृत्ती संकुचित करणारे.

निर्णय घ्यावेत पटापटा,

दिशा आयुष्याची ठरवणारे.

हितगुज सांगावे चटाचटा,

मनाला आतून पोखरणारे.

वाढवावी आयुष्यात सळसळ,

होऊन चैतन्याचे वारे.

वाहावे आयुष्य खळखळ,

प्रसन्न जगाला करणारे.

संवाद-कालवा

निवांत भेटलाय वेळ,

तर कुटुंबासोबत घालवा.

बंध सोडा मनाचे,

होऊ द्या संवाद-कालवा.

चिल्लेपिल्ले बसतील,

बैठे खेळ खेळत.

गप्पागोष्टी करतील,

शब्दास शब्द घोळत.

प्रेमी युगुल बसतील,

गुज मनीचे सांगत.

ओढ उचंबळत राहील,

बेत मिलनाचे आखत.

जेष्टनागरिक बसतील,

गालातल्या गालात हसत.

अहो सांगतील किस्से,

अगं तांदूळ निसत.

कोरोना

अवघडून बसलाय,

प्रत्येकजण घरात.

कोरोनाच्या धाकाने,

धडकी भरे उरात.

किड्यामुंग्यांसारखी,

माणसे मरती अनेक.

वैद्यकशास्त्र विचारग्रस्त,

उपचार चालू अनेक.

चिडीचूप सगळीकडे,

अस्फुट अशी वेदना.

कुणी केल्या चुका सांगा,

कुणी केला गुन्हा?

धडधड ऐकून आपली,

खुश होऊन हसणे.

इलाज नसता काही,

का खट्टू होऊन बसणे?

थरथरणारी ओंजळ

भूतकाळात डोकावता,

जिणे साधे स्मरते.

तंत्रज्ञानाच्या महापुरात,

धावपळीला भरते.

टिकटिकणाऱ्या वेळेसंगे,

जिणे सारे सरते.

कालबाह्य होण्याला,

मन खरे घाबरते.

स्वैर पक्षी नभी पाहुनी,

मना येई भरते.

चौकटीतल्या आयुष्याचे,

कौतुक कसले बरं ते?

ओंजळभर आयुष्याला,

ओंजळच पुरते.

विलासाला बळी पडोनी,

ओंजळ ही थरथरते.

नव्याने दिसणे तुझे

डोळ्यात वसे माझ्या,

प्रतिबिंब तुझे.

पापणी मी मिटता,

रूप दिसे तुझे.

नश्वर श्वासात माझ्या,

प्राण फुंकले तुझे.

श्वास आत घेता,

धडधडणे ग तुझे.

सो सो वारा कानात,

सूर ऐकतो तुझे.

चाहूल तुझी लागता,

गाणे होई तुझे.

माझ्या प्रत्येक पावलात,

ठसे उमटती तुझे.

मागे वळून पाहता,

नव्याने दिसणे तुझे.

जाणीव

तू गुरफटलेली,

भ्रमाच्या जाळ्यात.

जाण नाही तुला,

फसली गोतावळ्यात.

फसवे सुरुंग,

पायाखाली वसती.

तुज ना गंध,

ना त्यांची धास्ती.

मुखवटा घातलेली,

तुज वाटती प्रिय.

उच्छाद छुपा त्यांचा,

तुज ना संदेह.

वात पेटवून पळती,

हळूच रेशीमगाठींची.

मग होई धमाका,

तुज जाणीव ना त्याची.

रोगराईतले अर्थकारण

अर्थकारणाचे खेळ,

असती गमतीचे.

रोगराईची लाट तरीही,

महत्व पैशाचे.

सेवा-उत्पादनाचे,

काम चालू राहे.

कर्मचाऱ्यांची सुरक्षा,

टांगणीवरती राहे.

बंद राहती मुख्यालये,

पाश्चिमात्य देशांतली.

राबे इतरत्र कर्मचारी,

भ्रांत जीवाची कसली.

किड्यामुंग्यांगणिक लोक,

मरत आहेत इथे.

कंपन्यांचा मालक मात्र,

पैशांसाठी कुथे.

माणसे ही

आळसात लोळणारी,

अहंकारी माजलेली,

गुर्मीमध्ये बोलणारी,

माणसे ही.

फास प्रेमे फेकणारी,

ढोंगीपणा असणारी,

विष सदा ओकणारी,

माणसे ही.

पैशाला चटावलेली,

नाती लोंबकळलेली,

भौतिकास भाळलेली,

माणसे ही.

मानपाना ताठलेली,

लोणी टाळूचे ही गिळी,

वृत्ती नेहमीच काळी,

माणसे ही.

कुणासाठी?

रोज उठावे,

भरभर आवरावे,

वेळेत पोहोचावे,

कुणासाठी?

कष्ट करावेत,

इच्छा माराव्यात,

पैसे साठवावेत,

कुणासाठी?

समजून वागावे,

समोर हसावे,

एकटे रडावे,

कुणासाठी?

व्याप वाढवावा,

ध्यास धरावा,

संयम पाळावा,

कुणासाठी?

का?

संवेदनांचा अस्त,

म्हणजे पोक्तपणा का?

दगड होऊन जगणं,

म्हणजे मोठेपणा का?

आतल्या आत कुढणं,

म्हणजे सोशिकपणा का?

गालात हसून रडणं,

म्हणजे हसमुख चेहरा का?

हिशोबी जिणे जगणं,

म्हणजे व्यवहारीपणा का?

मनात डावपेच रचणं,

म्हणजे मुत्सद्दीपणा का?

ताणतणावात जगणं,

म्हणजे व्यस्त असणे का?

कोशात अडकून राहणं,

म्हणजे मस्त जगणे का?

रोगराई

रोगराईचा हैदोस,

उगाच होत नाही.

माणसाची हाव,

कधीच फिटत नाही.

खाण्यायोग्य खावे,

कसे कळत नाही.

अयोग्य खाण्याने,

काहीच मिळत नाही.

आहार चुकीचा घेता,

सांगड चुकीची होते.

यातून रोगराई,

आपसूक जन्म घेते.

बुद्धिमान मानवाची,

कसली ही दशा.

आपणच हाताने,

करून घेतला हशा.

सडका कांदा

नाकर्तेपणा मिरवणारे,

बरेच नग दिसतात.

पुढाकार नाही कशात,

हक्क बाकी कळतात.

शेपूट घाले जिणे यांचे,

भुईला हा भार.

भीक नको, कुत्रे आवर,

वाटे नेहमी फार.

अडून बोलणे यांचे असे,

धमक नाही थेट.

हित जाणावे पटकन यांना,

सोईनुसार खेट.

आयुष्यात बोंबा किती,

करती किती वांदा.

दूषित करती सर्वांना,

जणू सडका कांदा.

आत्मभान

प्रवाही असावे जिणे,

एकच प्रवाह नको.

भान जगाचेही ठेवा,

आभासी जगणे नको.

आत्मकेंद्री जगल्यास,

शून्यच हाती लागती.

स्वार्थापोटी राखलेले,

बाण भात्यात गंजती.

भोवतालाचा अंदाज,

सूज्ञपणा वाढवतो.

माणसातून माणूस,

माणसापरि घडतो.

जया कळले गमक,

तोचि सदा सुखी होई.

झापडे लावून जगे,

त्याचा गाढवच होई.

विवेकाचा आधार

भुते जुनी डोकावती,

थैमान मनी घालती.

बुरुज कैक ढाळती,

विचारांचे.

सैरभैर वाटे कसे,

होई मन वेडेपिसे.

गुंतागुंतीचे हे फासे,

भावनांचे.

कसा थांबावा उद्रेक,

ओरखाडे हे अनेक.

मलमपट्टी क्षणिक,

कुचकामी.

विवेक जागा करुनी,

दुःख बाजूला सारूनी.

करावी मनधरणी,

स्वतःचीच.

कामाचा उरक

बोजा कामाचा वाढता,

डोके होई बंद.

रुचिशून्य कामाचा,

कैसा आला छंद.

काम संपवायची वेळ,

ठरली असली जरी.

रात्र थोडे सोंगे फार,

हीच अवस्था खरी.

मनासारखे ठरवून,

काम होत नाही.

अंदाज चुकता जरा,

चैन पडत नाही.

धाकधूकीत भरभर,

काम संपवायची घाई.

वाटे चढलो डोंगर,

पण चढली असे राई.

तणावाचा सैतान

तणावाचा सैतान,

स्वस्थ बसत नाही.

मानगुटीवर बसता,

माणूस हसत नाही.

डोके त्याच्या ताब्यात,

जाते कळत नाही.

एकसारखा विचार करून,

तोडगा मिळत नाही.

वाटत राहते नेहमी,

काम करतोय भरपूर,

उरक कामाचा संथ,

जणू कामाचा महापूर.

उडून जाते झोप,

स्वप्नी व्याप दिसे.

शांत दिसते सर्व,

मनी खळबळ वसे.

धावपळ

उबग कामाचा येणे,

साहजिक असते तसे.

धावणाऱ्या जीवाला,

धाप लागणे जसे.

अस्तित्व टिकवण्यासाठी,

धडपड करणे आहे.

पडत्या पावलागणिक,

स्वप्न नवे पाहे.

मोजमाप हुकता,

घोळ होतो खरा.

नेहमी वाटे गड्या,

जरा आरामच बरा.

विचार करण्यात वेळ,

आरामाची संपून जाई.

सुरू होई पुन्हा,

पळण्याची घाई.

आस मिलनाची

तुझ्यातली तू मला,

म्हणावी तशी भेटत नाही.

संग तुझा असूनही,

आस मिलनाची सुटत नाही.

निरोप तुझा घेताना,

हात हलवणे पटत नाही.

राडा कामाचा आवरताना,

ढीग तसा रेटत नाही.

जेवलीस का हे विचारताना,

भूक मनाची मिटत नाही.

चहा एकट्याने घेताना,

चव प्रेमाची साठत नाही.

घराकडे येताना मग,

पळ पळाला खेटत नाही.

जिना भरभर चढताना तो,

ओढ भेटीची आटत नाही.

चाहूल

तुझ्यासाठी राबताना,

मना फुटे माझ्या पान्हा.

आस अतीव लागली,

घरी रांगणार कान्हा.

मग होईल पसारा,

आवरल्या बरोबर.

घर बोलके होईल,

रडणाऱ्या सुरावर.

खिदळणे, चेकाळणे,

खूप होईल दांगोडा.

सुचण्या ना अवकाश,

घरभर होई राडा.

मग दमून पेंगाळे,

निज येई डोळ्यांवर.

थोपटून खांद्यावर,

घाली मायेची पाखर.

जीवनगाणे

म्हणा कोणतेही गाणे,

होई जीवन तराणे.

सूर आनंदे लागता,

कैसे शाब्दिक बहाणे.

व्यक्त व्हावे स्वतःसाठी,

सर्वांसाठी, जगासाठी.

अडखळणे कशाला,

कोणती ही आडकाठी.

देणे निसर्गाचे थोर,

मन मोकळे होतसे.

शब्दागणिक भावना,

पाझरून वाहातसे.

कोंडमारा कशाला हा,

बंदीवास कशासाठी.

क्षण मुक्त उपभोगा,

गाणे जीवनाचे ओठी.

सोनचाफा

पिवळट पांढरट,

ऐसी नाजूक पाकळी.

तू तो चाफा, मी ग देठ,

तमा उन्हाची कसली.

अलगद परि छेडे,

तुज अवखळ वारा.

थरारून जाता तू गं,

चढे रागाचा हा पारा.

तुझा सुगंध घालतो,

पिंगा माझिया भोवती.

सुखी होई जीव माझा,

व्हावे तुझाच सांगाती.

कोमेजून तू गं जाता,

जीव होई कासावीस.

कैसी लागली नजर,

तुझ्या माझिया प्रीतीस.

दृष्टी आड सृष्टी

उलथापालथ आयुष्यात,

चालूच असते नेहमी.

ठरवले ते घडणार याची,

कोण देणार हमी?

वाळूचे महाल बांधू,

इच्छा असते मनात.

पत्त्यांचे बंगले बांधून,

कोसळतात क्षणात.

मनीषा वाटे झुळुकीची,

वारा वाहावा थंड.

पेल्यातले वादळ सुद्धा,

करू लागते बंड.

आराखडे बांधावे परि,

जीव न व्हावा कष्टी.

विसर नको कधी म्हणीचा,

दृष्टी आड सृष्टी.

स्व-शुश्रूषा

पहावा अनाथ कोणी,

पोरकेपणा वाटता.

बोलावे मोकळे घरी,

एकटेपणा वाटता.

पहावा खिळला कोणी,

आजार मोठा वाटता.

तन मन स्वच्छ ठेवा,

अस्वस्थ जरा वाटता.

पहावा श्रमिक कोणी,

थकवा फार वाटता.

श्रम परिहार करा,

त्रास कष्टाचा वाटता.

पहावा दबला कोणी,

ओझे मोठाले वाटता.

स्वतः आनंदाने हसा,

बोजा वाढला वाटता.

जीवनाचे डबके

तोचतोचपणा देई,

जन्म नैराश्याला असा.

डबक्यात ढवळता,

गढूळपणा हा जसा.

लोप होई सृजनाचा,

चौकटीत राहूनिया.

क्षमता वाटती खुज्या,

कोशामध्ये राहूनिया.

नजर लागे शून्यात,

वैचारिक दैन्य येता.

बोजड वाटे हे जिणे,

सर्व पर्याय संपता.

टाळणे अशी अवस्था,

आपुल्या हातात आहे.

वाहणारे पाणी सदा,

स्वच्छ निर्मळ राहे.

नात्यांचे ठेकेदार

घात होतो नात्यांमध्ये,

ह्या ठेकेदारांपाई.

वाद संवादे मिटवा,

मध्यस्थीची का हो घाई?

गृहकलह म्हणजे,

संधी उत्तम काहींना.

उट्टे काढी अपमान,

भूतकाळातील गुन्हा.

दोघांमधले मतभेद,

तिसऱ्या कानी लागता.

वादळ पेल्यातले ते,

कैसे शमते शमविता.

तिलांजली द्यावी अहंला,

सुज्ञपणाचे लक्षण.

वेळ निघून गेली की,

होते नात्याचे भक्षण.

भेटीगाठी

गाठीभेटी महत्वाच्या,

नाती ठेवायला ताजी.

कामाचा व्याप प्रत्येकाला,

भेटण्यास व्हावे राजी.

देवघेव सुखदुःखाची,

निचरा भावनांचा करे.

बैसुनी सोबत नातीगोती,

आठवणींना स्मरे.

हळूच हासू चेहऱ्यावरती,

स्मरताना क्षण खरे.

बैठक मग गप्पाटप्पांची,

कुणा कधी आवरे.

फेर धरावा नात्यांचा,

सवड काढूनी नक्की.

दीर्घायुषी मग सर्व रहाती,

भेट सुखाशी पक्की.